Jose Mourinho. Een naam die bij evenveel voetballiefhebbers afgrijzen doet opwekken als bewondering en soms tegelijkertijd. Velen hekelen de Portugees om zijn niet aflatende zelfverheerlijking, ''The Special One'' is slechts een van zijn vele zelfbenoemde karakterschetsen, en zijn tot kunst verheven provocatie. Deze week was hij wederom in het nieuws met een ouderwetse tirade tegen respectievelijk het scheidsrechterscorps, Pep Guardiola en de fysieke weerbaarheid van de paradepaardjes van FC Barcelona. De club waar de oefenmeester naar eigen zeggen is gevormd is definitief verworden tot zijn nemesis.

Mourinho is het prototype van een weinig succesvolle voetballer die als trainer toch de absolute top heeft gehaald. Slechts bij de gratie van zijn vader mocht de jonge José even opdraven binnen de lagere regionen van het Portugese clubvoetbal om vervolgens Sportwetenschappen in Lissabon te gaan studeren. Wellicht gekweld door zijn weinig succesvolle carrière begon hij aan een zegetocht welke vandaag de dag nog steeds aanhoudt. Comfortabel plaatsnemend in de kruiwagen van Sir Bobby Robson geraakte hij tot aan de elite van voetballend Europa, maar het was Louis van Gaal die hem na het assistentschap bij FC Barcelona inspireerde het op eigen benen te proberen. De rest is bekend. Met het bescheiden FC Porto werd de Champions League gewonnen, bij Chelsea werd onder zijn bewind na 50 jaar weer de Premier League gewonnen en ook met Internazionale legde hij Europa met zijn karakteristieke defensieve spel zijn wil op. Zijn curriculum vitae is uitzonderlijk voor een trainer die de 50 nog niet eens gepasseerd is. Toch zullen de vele controversen waarbij de eigenzinnige Portugees bij betrokken was het winnen van de sportieve successen in de herinnering. U herinnert zich vast nog de uitgestreken tronie waarmee Mourinho in dienst van Chelsea aan de vooravond van het Champions League duel de opstelling van opponent Barcelona wist te voorspellen. Ook zijn koude oorlogen met Frank Rijkaard, Alex Ferguson en nu dus Pep Guardiola en zijn orthodoxe methodologie tot het ontregelen van de concentratie van de tegenstander dragen bij aan zijn onsympathieke imago.

 

Dat gezegd hebbende, zijn spelers gaan voor hem door het vuur. Overal waar de charmante boef de scepter zwaait conformeren de spelers zich aan zijn ultradefensieve filosofie, dankbaar gebruikmakend van het ooit door Rinus Michels geïntroduceerde ‘us against the world’ principe. Als discipelen van de zelfbenoemde profeet uit Sétubal gaan ze mee in zijn religie, en niet zonder succes. Maar wat blijft er van het succes over als we zijn excentriekheden buiten beschouwing laten? Mourinho heeft als enige begrepen hoe te overleven binnen de voetbalwereld anno 2011. Het idealisme maakt definitief plaats voor een ijskoud realisme: alle middelen worden toegepast op het hier en nu en alleen het eindresultaat telt. Vraag is waar Mourinho volgend seizoen de scepter zwaait. Blijft hij in Madrid, zoekt hij zijn heil in Engeland of  keert hij terug naar Milaan? Met ‘The Special One’ durf ik niets uit te sluiten.

 

Columnist:

Barend Tensen